نگاهی به یادداشت اخیر در مورد مسمومیت دانشآموزان دختر
دکتر Robert Bartholomew، جامعهشناس پزشکی آمریکایی است و در زمینه ترس جمعی و بیماری روانزاد جمعی تخصص دارد. او اخیرا یادداشتی با عنوان Psychology and the Mystery of the “Poisoned” Schoolgirls در سایت psychologytoday منتشر کرده است. او در این گزارش دو مورد مشابه مسمومیت دانشآموزان دختر در افغانستان و فلسطین را بررسی کرده است. این پژوهشگر در این بررسی نتیجه گرفته استکه ترس جمعی میتواند یکی از عوامل شیوع علائم مسمومیت در دانشآموزان باشد. در ادامه این مطلب به مرور برخی از پژوهشها و یادداشتهای انجام شده در این مورد پرداختهایم.
گزارش گاردین– افغانستان- سال ۲۰۰۹
وقتی دستور تخلیه دبیرستان توتیا صادر شد، صدها دختر از پشت میزهای خود فرار کردند و دستمالها و روسریهای خود را روی دهان خود گرفتند و از مدرسه خارج شدند.
به گفته کارکنان، والدین و شاهدان، دانش آموزان حدود ساعت ۱۰:۳۰ صبح دچار سرگیجه، تهوع و بیهوشی شدند.
مسمومیت دانشآموزان افغانستانی
بین سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۶، دهها مدرسه در حداقل هفت ولایت در سراسر افغانستان تحت تأثیر مسمومیتهای دستهجمعی قرار گرفتند.
نتیجه بررسیها در سال۲۰۱۶ نشان داد دختران به «ترس جمعی» مبتلا شدهاند.
در افغانستان، دختران به دلیل مخالفت با طالبان، به مدارس میرفتند اما از اقدامات تلافیجویانه طالبان میترسیدند؛ هرچند سخنگوی طالبان در خصوص هیچکدام از این مسمومیتها توضیحی نداد.
هیچکدام از دخترانی که در مدارس افغانستان مسموم شدند، فوت نکردند. تقریباً همه به سرعت بهبود یافتند و هیچ سمی در هوا، آب یا غذای این دانشآموزان شناسایی نشد.
تحقیقات در افغانستان نشان داد که دختران دچار ترس جمعی شده بودند.
نتایج تحقیقات سازمان بهداشت جهانی در ۲۲ مدرسه در سراسر افغانستان، پس از بررسی و تحلیل آزمایشات خون، ادرار و آب، نتیجه ترس جمعی تایید شد.

گزارش واشنگتنپست- کرانهباختری- ۱۹۸۳
۳۰۰ دانشآموز در مدارس دخترانه دچار علائمی مانند سردرد، حالت تهوع، درد شکم و تاری دید شدند. برخی غش کردند و به بیمارستان منتقل شدند.
تحقیقات مقامات در مورد بیماری مرموزی که صدها دانشآموز دختر را گرفتار کرده، هیچ مدرکی مبنی بر مسمومیت با عامل شیمیایی را نشان نمیدهد.
مسئولین وزارت بهداشت، پلیس و اداره مدنی به نقل از رادیو محلی اعلام کردند که آزمایشها همچنان در حال انجام است اما تا کنون «شواهدی دال بر مسمومیت نشان داده نشده است.»
کارشناسان بهداشت غیرنظامی و نظامی اعلام کردند که نمیتوانند علت این بیماری را مشخص کنند، اما حدس میزنند که ممکن است ناشی از یک گاز سمی باشد.

مسمومیت دانشآموزان دختر فلسطینی
در آوریل سال ۱۹۸۳ تقریباً هزار دختر مدراس کرانه باختری با علائم سردرد، سرگیجه،تاذی دید، ضعف و معده درد به بیمارستان منتقل شدند.
ماموران اسرائیلی و فلسطینیهای افراطی، مظنونین این اتفاق بودند.
نتایج دو تحقیق جداگانه در مجله The Lancet، نشان داد که این بیماریها منشا روانی و فکری دارند. تحقیقات دیگری در ژورنال روانپزشکی آمریکایی منتشر شد. نتایج این پژوهش نشان داد که روزنامه نگار اسرائیلی در گزارشی به اشتباه نوشت که برخی از قربانیان کور شدهاند؛ همین اشتباه باعث شیوع این ترس جمعی دانشآموزان شد.

منبع: کتاب Mass Hysteria in Schools: A Worldwide History Since 1566
مسمومیت دختران دبیرستانی در ایران
مطالبی که عنوان شد، شباهت زیادی به داستان مسمومیت دختران دبیرستانی در ایران دارد.
بعد از اعتراضات اخیر، از آذر ماه ۱۴۰۱، دختران دبیرستانی در مدارس شهرهای مختلف ایران بهطور ناگهانی دچار علائمی مثل سردرد، حالت تهوع، درد شکم شدند. بسیاری از دانشآموران به بیمارستان منتقل شدند و عدهای هم به صورت سرپایی درمان شدند.
گزارش های رسانهای این «حملات» را با کلمات «مرموز» و «غیرقابل توضیح» توصیف میکنند.
مقامات ایرانی علیرغم معاینات متعدد بیمارستانی و بررسی آزمایشات خون، به نتیجهای نرسیدهاند و ماده شیمیایی عامل مسمومیت را شناسایی نکردهاند.
در سالهای اخیر ، حوادث زیادی رخ داده که تروریسم عمدی بهنظر می آید اما در اصل تروریسم روانی است.
گزارش والاستریت ژورنال
بعد از گذشت سه ماه از این وقایع ، هنوز علت این مسمومیتها مشخص نشده است.
علاوه بر این یادداشت، والاستریت ژورنال هم در گزارشی با احتیاط به این موضوع پرداخته و در تیتر گزارش از واژه alleged به معنای «ادعا شده» استفاده کرده است.
