بررسی‌های صورت‌گرفته نشان می‌دهد سایت شرکت تبلیغاتی روزنه ارتباط، مشاور و مجری تبلیغات در گزارشی که در تاریخ تیر ماه ۱۴۰۰ بروزرسانی نموده، هزینه تبلیغات تلویزیون را در شبکه‌های مختلف تلویزیون اعلام کرده است. در بخشی از این گزارش میانگین هزینه هر ثانیه تبلیغ در شبکه سه سیما حدود ۳۳.۰۰۰.۰۰۰ تومان می‌باشد و جدول تعرفه‌ها نشان می‌دهد تعرفه هر ثانیه تبلیغ قبل از مجموعه شبانه ۱۴۳ میلیون تومان است. (در بهار و تابستان بازی‌های لیگ برتر فوتبال دیرتر برگزار می‌شود و در اکثر مواقع به‌جای سریال‌ها روی آنتن می‌روند.)
“سید محمدرضا اصنافی مدرس و پژوهشگر رسانه در تاریخ ۲ شهریور ۱۴۰۰ در توییتر با انتشار پستی نوشت:
این جدول رو ببینید. هرکی دیگه گفت فوتبال از دولت پول میگیره بزنید تو دهنش؛ صداوسیما بین ۴ تا ۲۰ هزار میلیارد از فوتبال آبی و قرمز درآمد داره و برخلاف قانون با گردن کلفتی سهم تیم‌ها رو نمی‌ده. نظارتی روش نمیشه و پاسخگو هم نیست فوتبال هم هر روز ضعیف‌تر و سرخوردگی اجتماعی‌اش گسترده‌تر”
جدول منتشر شده در این توییت برگرفته از گزارش روزنامه فرهیختگان می باشد که در تاریخ ۲ شهریور ۱۴۰۰ منتشر شده است.
روزنامه فرهیختگان در این گزارش نوشته است:
“به طور میانگین حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد درآمد باشگاه‌های مختلف جهان از محل حق پخش است.به عنوان مثال در لالیگای اسپانیا به دلیل فروش غیر‌متمرکز حق پخش تلویزیون، ۵۱ درصد کل درآمد باشگاه‌های این کشور از فروش حقوق پخش بازی‌ها حاصل می‌شود و وابستگی به این منبع، درآمدی نسبتا بالاست و جالب اینکه سهم درآمد حاصل اسپانسرینگ و فروش اقلام تجاری تنها ۲۵ درصد است.
در کشور ما اما از اواسط دهه ۸۰ و تقریبا چهار، پنج سال بعد از حرفه‌ای شدن لیگ برتر فوتبال، مدیران مختلف در سازمان وقت تربیت بدنی و سپس وزارت ورزش و جوانان و فدراسیون فوتبال و سازمان صداوسیما درگیر ماجرای حق پخش تلویزیونی مسابقات ورزشی بودند.
پس از تصویب قانون بودجه سال ۹۹ اعلام شد که درآمد حاصل از تبلیغات ناشی از پخش مسابقات ورزشی باید به نسبت ۳۰ به ۷۰ بین وزارت ورزش و جوانان و سازمان صداوسیما تقسیم شود، درآمدی که برای سال‌جاری معادل ۵۰ میلیارد تومان در مجموع برآورد شده است تا سهم وزارت ورزش معادل ۱۵ و سهم سازمان صداوسیما معادل ۳۵ میلیارد تومان باشد.
حالا و فارغ از اینکه چه میزان از این رقم پرداخت شده است در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ برآورد این درآمد به ۱۵۰ میلیارد تومان افزایش یافته و نسبت ۳۰ به ۷۰ مربوطه ثابت مانده است، هر چند درخصوص این لایحه باید منتظر تصویب نهایی از سوی مجلس شورای اسلامی و تبدیل آن به قانون بودجه باشیم، با این وجود در صورت تصویب لایحه و تبدیل آن به قانون، سهم وزارت ورزش از درآمدهای تبلیغاتی ناشی از پخش مسابقات ورزشی در سال آینده به ۴۵ میلیارد تومان و سهم سازمان صداوسیما به ۱۰۵ میلیارد تومان افزایش خواهد یافت.
بیستمین دوره لیگ برتر فوتبال امسال با قهرمانی پرسپولیس به پایان رسید و شاهد اتفاقات مختلف تلخ و شیرین در این لیگ بودیم.
اما اجازه بدهید این بار از زاویه دیگری به این مسابقات نگاه کنیم.
اینجا ما بازی‌های استقلال و پرسپولیس که از شبکه سه سیما پخش شده و همچنین تا حدودی برنامه‌های فوتبالی مانند (فوتبال برتر) و (شب های فوتبالی) را بررسی می‌کنیم.
ابتدا کافی است بدانید استقلال و پرسپولیس در سال فوتبالی که گذشت، هم در آسیا حضور داشتند و هم در لیگ و جام حذفی. با احتساب ۳۰ بازی در لیگ، ۶ بازی در مرحله گروهی آسیا و حدودا ۵ بازی در جام حذفی و سوپرجام، هرکدام از این تیم‌ها تقریبا ۴۰ بازی پخش‌شده زنده از تلویزیون داشته‌اند. البته در هفته‌های پایانی لیگ امسال و به‌دلیل همزمانی یا عدم همزمانی، یک بازی پرسپولیس و سه بازی استقلال از شبکه ورزش پخش شدند. از آن طرف و با مطالعه میزان تعرفه تبلیغات در شبکه‌های تلویزیونی متوجه می‌شویم که میانگین هزینه هر ثانیه تبلیغ در شبکه‌یک حدود ۲۵ میلیون تومان، میانگین هزینه هرثانیه تبلیغ در شبکه دو حدود ۲۷ میلیون تومان و میانگین هزینه هر ثانیه تبلیغ در شبکه سه حدود ۳۳ میلیون تومان است و احتمالا همه می‌دانیم که مسابقات فوتبال از شبکه سه پخش می‌شود. خب، حالا می‌توانیم ۸۰ بازی این دو تیم را ضرب‌در تقریبا ۳۰ دقیقه آگهی برای قبل، بین دو نیمه و بعد از بازی کنیم و آن را در ۶۰ ثانیه ضرب کنیم و بعدش یک ضرب دیگر در ۳۳ میلیون تومان. اجازه بدهید فعلا همین کار را بکنیم. زمانش می‌شود ۱۴۴ هزار ثانیه و درآمدش می‌شود چهارهزار میلیارد و ۷۵۲ میلیون تومان! ممکن است کسانی باشند که به این ۳۰ دقیقه معترض باشند. در پاسخ باید بگوییم ما این ۳۰ دقیقه را به‌طور میانگین در نظر گرفته‌ایم و درآمد تلویزیون از اسپانسر برنامه، زیرنویس‌ها و تبلیغات حین بازی را هم محاسبه نکرده‌ایم و نوش جان دوستان در تلویزیون. حالا کافی است نگاهی بیندازیم به همان جدول تعرفه‌های شبکه سه سیما؛ جایی که در آن میزان هزینه تبلیغات در ساعات مختلف دیده می‌شود. می‌دانیم که در بهار و تابستان بازی‌های لیگ برتر فوتبال دیرتر برگزار می‌شود و در اکثر مواقع به‌جای سریال‌ها روی آنتن می‌روند. جدول تعرفه‌ها نشان می‌دهد تعرفه هر ثانیه تبلیغ قبل از مجموعه شبانه ۱۴۳ میلیون تومان است. با اینکه گفته می‌شود تعرفه تبلیغات فوتبال، بیشتر از سریال‌های شبانه است، اما همان مبلغ مندرج در جدول تعرفه‌ها را درنظر می‌گیریم. حالا همان ۱۴۴ هزار ثانیه زمان پخش آگهی را ضرب‌در ۱۴۳ میلیون تومان می‌کنیم. اگر ماشین‌حساب‌تان خراب شد حق دارید! ۲۰ هزار میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان درآمد صداوسیما از پخش آگهی‌های ۸۰ بازی استقلال و پرسپولیس در طول یک فصل فوتبالی است. یادتان باشد که از افزایش تعرفه‌ها در دربی‌ها که امسال تعدادشان ۳ بازی بود، عبور کردیم و همچنین از بازی‌های آسیایی مهم که آگهی‌هایش هم به مراتب بیشتر بود گذشتیم. این را دیگر سرانگشتی نمی‌گویند، اما با کمک ماشین‌حساب متوجه شدیم که سازمان صداوسیما حداقل چهار هزار میلیاردتومان و حداکثر ۲۰ هزار میلیارد تومان از کنار پخش بازی‌های استقلال و پرسپولیس درآمد دارد؛ رقم عجیبی که بخش اندکی از آن می‌تواند مشکلات بزرگ این دو باشگاه را حل کند.
یک منبع آگاه در مصاحبه با خبرنگار فکت یار در تاریخ ۶ شهریور ۱۴۰۰ در خصوص آمار و ارقام ذکر شده در این جدول توضیحاتی ارائه داد.
وی ضمن تایید اعداد و ارقام مطرح شده در این جدول توضیح داد: این اعداد با چند عملیات ریاضی ساده به دست می‌آید.یعنی زمان تبلیغات را در نرخ تعرفه تبلیغات که ضرب کنیم به این اعداد دست پیدا می‌کنیم.
این منبع آگاه یادآور شد که نرخ تعرفه تبلیغات توسط منابع معتبر منتشر می‌شود و مدت زمان تبلیغات نیز با یک محاسبه سرانگشتی که در این گزارش روزنامه فرهیختگان تشریح شده به دست می‌آید.
خبرگزاری ایرنا در گزارشی در تاریخ ۱۵ آبان ۱۳۹۹ مجددا به این موضوع پرداخته و در بخشی از این گزارش نوشته:
بارها درباره حق پخش تلویزیونی صحبت شده، اما گویا صداوسیما نمی‌خواهد همچون دیگر کشورها، حق پخش مسابقات فوتبال را به برگزارکنندگان بپرداز. همیشه هزینه‌های سریال‌سازی در تلویزیون ایران یک بحث داغ و جذاب بوده و این موضوع مربوط به امروز و دیروز نیست.
گفته شده، سریال پایتخت ۶ که به دلیل شیوع کرونا نیمه‌تمام باقی ماند، هزینه‌ای بیش از ۲۳ میلیارد تومان را در پی داشته است. جالب اینکه بابت فصل دوم سریال «نون خ» ۱۵ میلیارد تومان هزینه شده که فقط سه میلیارد تومان آن توسط استانداری پرداخت شد.
با توجه به این ارقام، به بررسی بازی‌های لیگ برتر می‌پردازیم که طرفداران زیادی دارد.
برای سهولت کار، فقط بازی‌های دو تیم استقلال و پرسپولیس را مثال خواهیم زد. شبکه سه در طول هر فصل فوتبالی ۵۸ دیدار استقلال و پرسپولیس را به صورت زنده پخش می‌کند. اگر میانگین بازی‌ها را بر اساس ۹۰ دقیقه در نظر بگیریم به عدد ۵ هزار و ۲۲۰ دقیقه می‌رسیم.
اگر عدد بدست آمده را براساس کف هزینه تولید یک سریال در دقیقه محسابه کنیم؛ یعنی ضرب در ۵ میلیون تومان، به عدد ۲۶ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان می‌رسیم. حال با محاسبه دقیقه‌ای ۱۵ میلیون تومانی مربوط به تولید سریال‌های پربیننده، پخش بازی‌های این دو تیم به رقم ۷۸ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان می‌رسد.
بدون در نظر گرفتن هر ثانیه آگهی چند میلیونی که خود رقم بسیار بالایی می‌شود، صداوسیما بابت پخش بازی‌های استقلال و پرسپولیس در لیگ برتر بین ۲۶ تا ۷۸ میلیارد تومان از هزینه برنامه‌سازی معاف می‌شود و به لحاظ برنامه‌سازی به سود تلویزیون است. تازه این رقم غیر از بازی‌های حذفی و آسیایی دو تیم محسوب می‌شود.
از طرفی مخاطب دائمی و قطعی رقابت‌های فوتبال در شرایط کنونی که تماشاگر به ورزشگاه‌ها نمی‌رود نیز تضمین شده است. از سوی دیگر، تلویزیون چند برنامه ترکیبی و تحلیلی جانبی نیز با خوراک همین بازی‌ها به روی آنتن می‌برد، آن هم بدون هزینه و سرشار از درآمدهای جانبی.
با این حساب، بدهی واقعی صداوسیما به فوتبال چقدر خواهد بود؟
هر کدام از این دو باشگاه در صورت دریافت حق پخش بازی‌های خود بطور میانگین _ اگر برای پخش هر دقیقه، ۷ میلیون تومان در نظر بگیریم _ ۶۳۰ میلیون تومان برای هر دیدار دریافت می‌کردند که در پایان فصل استقلال و پرسپولیس هر کدام صاحب ۱۸ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان می‌شدند که با این رقم بسیاری از مشکلات‌شان حل می‌شد.
سایت طرفداری نیز در تاریخ ۱ آبان ۱۳۹۶ با انتشار تصویری از جدول تعرفه تلویزیونی قبل و بین و بعد مسابقه پرسپولیس-استقلال نوشته:
تعرفه آگهای‌های تلویزیونی دربی ۸۵، پیش از بازی ۶۹ میلیون وبین دو نیمه ۱۳۹ میلیون تومان.
این مسابقه بیش از ۱۶ میلیارد تومان درآمد دارد.سهم باشگاه‌ها؟ هیچ.
جدول تعرفه تلویزیونی قبل و بین و بعد مسابقه پرسپولیس-استقلال
پایگاه خبری، تحلیلی رویداد ۲۴ در تاریخ ۲ شهریور ۱۴۰۰ نیز در خبری به این اعداد و ارقام اشاره کرده نوشته:
بررسی‌ها نشان می‌دهد سازمان صداوسیما حداقل چهار هزار میلیارد تومان و حداکثر ۲۰ هزار میلیارد تومان از کنار پخش بازی‌های استقلال و پرسپولیس درآمد دارد؛ رقم عجیبی که بخش اندکی از آن می‌تواند مشکلات بزرگ این دو باشگاه را حل کند.
شاید اگر یک‌دهم این رقم‌ها به این دو باشگاه تعلق بگیرد، هم شاهد لیگ جذاب‌تری باشیم و هم برای امنیت و سرگرمی جامعه قدم بلندی برداشته شود.
شهروند آنلاین نیز در تاریخ ۳ مهر ۱۳۹۸ گزارشی با عنوان ” تلویزیون چند میلیارد از دربی سود کرد؟” منتشر کرده که در بخشی از این گزارش نوشته:
اگر چه دربی پایتخت برای استقلال و پرسپولیس و هواداران‌شان یک مسابقه سرد و کسل‌کننده بود، اما صداوسیما توانست بهره‌برداری مناسبی همچون گذشته از این مسابقه داشته باشد. دست‌اندرکاران شبکه سوم سیما مثل همیشه بازی‌های لیگ برتر برنامه فوتبال برتر با اجرای محمدحسین میثاقی را روی آنتن بردند و جالب اینکه به خاطر حساسیت بالای بازی این برنامه زودتر از حد معمول پخش شد. قبل از شروع دربی تهران فوتبال برتر حدود یک ساعت روی آنتن بود، بین دونیمه نیز وقتی برای آنها در نظر گرفته شد و در پایان مسابقه هم برای جمع‌بندی به این مجموعه تایم دادند. در لابه‌لای این برنامه اما حدود ۱۵ دقیقه آگهی از تلویزیون پخش شد؛ آگهی‌هایی که قیمت‌های‌شان متفاوت است اما درآمد هنگفتی برای صداوسیما در پی دارد. قبل از شروع مسابقه دربی حدود ۶ دقیقه (دو بخش ۳ دقیقه‌ای)، در بین دونیمه حدود ۴ دقیقه و در پایان بازی نیز حدود ۵ دقیقه آگهی از تلویزیون پخش شد که این آگهی‌ها درآمد بالایی را به صداوسیما هدیه می‌کند.
اگر چه از تعرفه‌های دقیق آگهی در تلویزیون رقم بالایی در دست نیست اما بر اساس برخی اطلاعاتی که از گذشته برجای مانده، می‌شود در این خصوص به نتایجی رسید. در خلال برگزاری بازی‌های جام‌جهانی ۲۰۱۸ روسیه به صورت غیررسمی از سوی برخی آگهی‌دهندگان و نمایندگان مجلس اعلام شد که رقم پخش هر ثانیه آگهی در تلویزیون حدود ۱۹ میلیون تومان است. اگر این رقم که تیرماه سال گذشته از سوی روزنامه قانون هم طی گزارشی اعلام شد، درست باشد، برای سال ۹۸ با گذشت بیشتر از یک سال قطعا تعرفه آگهی‌های تلویزیون نسبت به پارسال افزایش داشته است. از سوی دیگر برای پخش مسابقات فوتبال معمولا تلویزیون طوری قرارداد می‌بندد که آگهی‌های بین دو نیمه مسابقات گران‌تر از قبل و بعد از بازی‌ها باشد. حال ما بدون آن‌که افزایش تعرفه در سال ۹۸ و بالاتربودن قیمت آگهی‌ها در بین دو نیمه را محاسبه کنیم، با همان رقم ۱۹ میلیون برای هر ثانیه که در جام جهانی هم مورد استفاده قرار گرفت، حدود ۱۵ دقیقه آگهی را به ماشین حساب می‌دهیم که مبلغی بالغ بر ۱۷ میلیارد تومان را دریافت می‌کنیم.
حتی اگر فرض کنیم تلویزیون بیشتر از همان ۱۷ میلیارد تومان از آگهی‌های هنگام پخش دربی ۹۰ پولی از سفارش‌دهندگان دریافت نکرده باشد، به مسائل دیگری نیز برمی‌خوریم؛ به‌عنوان نمونه، صداوسیما با برخی شرکت‌های اپراتوری قراردادهای جانبی امضا کرده است. شرکتی مانند ایرانسل قبل از شروع بازی، قبل از شروع نیمه دوم و بعد از پایان مسابقه ۳ وله چند ثانیه‌ای را به تلویزیون سفارش داده است. در ابتدای بازی این شرکت مخاطبان را به تماشای مسابقه دعوت می‌کند، در بین دو نیمه آرزوی لذت‌بردن از نیمه دوم بازی دارد و در پایان مسابقه امیدوار است که از تماشای مسابقه لذت برده باشند! قطعا تعرفه این آگهی بسیار بیشتر از مبلغی است که برای آگهی‌های روتین از شرکت‌ها دریافت شده است. از طرف دیگر برنامه فوتبال برتر نیز اسپانسرهای خاص خودش را دارد که تلویزیون از آنها نیز کسب درآمد می‌کند و ما را به این نتیجه می‌رساند که مبلغ دریافتی بیشتر از آن چیزی است که در ماشین‌حساب به آن دست پیدا کردیم؛ چیزی حدود ۲۰ میلیارد تومان.
شایان ذکر است که سایت شرکت تبلیغاتی روزنه ارتباط مشاور و مجری تبلیغات در گزارشی که در تاریخ تیر ماه ۱۴۰۰ بروزرسانی شده است؛ هزینه تبلیغات تلویزیون را در شبکه‌های مختلف تلویزیون اعلام کرده است.
“هزینه تبلیغات تلویزیون بر اساس کنداکتور سال ۱۴۰۰ با پایه تعرفه بر اساس ثانیهفکت
هزینه تبلیغات تلویزیون – جداول زیر تعرفه خام (بدون تخفیف) هر ثانیه پخش آگهی بازرگانی (تیزر) در باکس قبل هر برنامه در شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی است. لازم به ذکر است محاسبات انجام شده بر مبنای تعرفه اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ می‌باشد و ممکن است در ماه‌های آینده تعرفه خام هر ثانیه افزایش یابد.”
در بخشی از این گزارش تعرفه تبلیغات در شبکه سه تلویزیون نوشته شده:
هزینه نمایش نشان آگهی به مدت یک روز کامل در شبکه سه ۱.۰۳۳.۵۴۵.۰۰۰ تومان می‌باشد.
هزینه پخش زیرنویس تبلیغاتی در برنامه‌های شبکه سه هر ثانیه مشابه تعرفه لیست زیر می‌باشد.
میانگین هزینه هر ثانیه تبلیغ در شبکه سه حدود ۳۳.۰۰۰.۰۰۰ تومان می‌باشد.
