مردم ایران هیچ‌وقت به واکسن کوویدـ19 از نوع (mRNA) دسترسی نداشتند. در حال حاضر نیز به واکسن دوظرفیتی (omicron) دسترسی ندارند.

خلاصه گزارش

در تماس تلفنی فکت‌یار با خانم دکتر مینو محرز، ایشان فرموند که:

١- ایران امکان خرید واکسن‌های از نوع واکسن کوویدـ19 از نوع (mRNA) را داشته است، اما تصمیمی برای خرید نداشته است.

٢- توان تولید واکسن دوظرفیته در کشور وجود دارد، اما به‌دلیل تغییرات مستمر ویروس و پیدایش سویه‌های جدید، تولید واکسن دوظرفیتی صرفه اقتصادی ندارد.

همچنین خانم دکتر محرز اخیرا در یک برنامه تلویزیونی فرمودند که “واکسن برای جلوگیری از ابتلا نیست و فقط یک مقدار ایمنی بدن را بالا می‌برد … از اول هم هیچ واکسنی برای این [جلوگیری از ابتلا] نبود”.

شرح گزارش

در روزهای اخیر شاهد شیوع مجدد کرونا و افزایش تعداد مبتلایان و فوتی ها در جهان هستیم. در همین راستا، کاربری در توییتر ادعا کرد: «مردم ایران هیچ‌وقت به واکسن کوویدـ19 از نوع (mRNA) دسترسی نداشتند. الان هم به واکسن دو ظرفیتی شامل (BA.4/BA5) دسترسی ندارند» (تصویر زیر).

ویروس کرونا در چند سال گذشته به مهمترین چالش در تمامی کشور ها تبدیل شده است. از زمان ظهور این بیماری تا 17دی 1401 طبق آمار سازمان بهداشت جهانی (who) حدود 657 میلیون مورد جدید ابتلا به کرونا گزارش شده است و  بیش از 13 میلیارد دوز واکسن نیز تزریق شده است (تصویر زیر).

طبق آمار سازمان بهداشت جهانی (who)، ایران نیز تا ابتدای سال 2023، 144,696 فوتی و 154,773,070 دوز واکسن تزریق کرده است (تصویر زیر).

واکسن mRNA

واکسن RNA یا واکسن mRNA،  گونه‌ای واکسن است که از نسخه یک ماده شیمیایی طبیعی به نام آران‌ای پیام‌رسان (mRNA) برای ایجاد پاسخ ایمنی استفاده می‌کند. در میان روش‌های درمانی RNA، واکسن‌های mRNA، به‌عنوان واکسن‌هایی برای کووید ۱۹، به میزان چشمگیری مورد استقبال قرار گرفته‌ شد. واکسن کووید-۱۹ مدرنا (mRNA) و واکسن کووید-۱۹ فایزر-بیوان‌تک (BN2)‏ دو واکسن از نوع (mRNA) است که FDA  آن‌ها را تایید کردند (تصویر زیر).

تعریف واکسن های دو ظرفیتی کووید-19

ویروسی که باعث COVID-19 می شود در طول زمان تغییر می کند. با دریافت دوز تقویت کننده دو ظرفیتی واکسن کووید-۱۹، بدن در برابر کووید-۱۹ محافظت می‌شود.

واکسن‌های دو ظرفیتی COVID-19 شامل یک جزء از سویه ویروس اصلی برای ایجاد محافظت گسترده در برابر COVID-19 و یک جزء از نوع (omicron) برای ارائه محافظت بهتر در برابر COVID-19 ناشی از نوع omicron است. این همان تعریف واکسن‌های دو ظرفیتی کووید-۱۹ است که حاوی این دو جزء هستند. واکسن دو ظرفیتی کووید-19 به عنوان دوز تقویت کننده واکسن کووید-19 نیز گفته می‌شود (تصویر زیر).

واکسن های دو ظرفیتی کووید-19 تایید شده FDA به عنوان دوز تقویت کننده

FDA  فرمول‌های دو ظرفیتی واکسن‌های کووید-19 مدرنا (Moderna) و فایزر-بیون‌تک (Pfizer-BioNTech) را برای استفاده به‌عنوان یک دوز تقویت‌کننده مجاز کرده است (تصویر زیر). وزارت بهداشت انگلیس نیز واکسن دو ظرفیتی و اولین واکسن تقویت‌کننده کووید-۱۹را که اثر بخشی خوبی به (BA.5 و BA.4) Omicron دارد نیز تایید کرده است (تصویر زیر).

اثربخشی واکسن‌های کووید-19

در تازه‌ترین پژوهش در ژورنال (Biomedical Science) آمده است که واکسن‌های کوید-۱۹ در جلوگیری از بستری شدن و شدت بیماری و مرگ موثر بوده‌اند. واکسن‌های مدرنا (Moderna) و فایزر(Pfizer) به ترتیب ۹۳٪ و ۹۱٪ اثربخشی در جلوگیری از بستری شدن و مرگ دارند.

در این پژوهش نیز برای واکسن‌ آسترازنکا (AstraZeneca) و  سینوفارم (Sinopharm) به ترتیب ۷۴٪ و ۷۸٪ اثر بخشی ثبت شده است ( تصویر زیر).

با تماس مستقیم فکت‌یار با دکتر مینو محرز، عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا و مسئول ارزیابی علمی واکسن کرونای تولید ایران در دوره‌ی کرونا، تایید شد که ایران امکان خرید واکسن‌های از نوع واکسن کوویدـ19 از نوع (mRNA) را داشته است، اما تصمیمی برای خرید نداشته است.

دکتر مینو محرز در ادامه بیان کرد توان تولید واکسن دوظرفیته در کشور وجود دارد، اما به‌دلیل تغییرات مستمر ویروس و پیدایش سویه‌های جدید، تولید واکسن دوظرفیتی صرفه اقتصادی ندارد.

همچنین خانم دکتر محرز اخیرا در یک برنامه تلویزیونی فرمودند که “واکسن برای جلوگیری از ابتلا نیست و فقط یک مقدار ایمنی بدن را بالا می‌برد … از اول هم هیچ واکسنی برای این [جلوگیری از ابتلا] نبود” (تصویر زیر).