بررسی‌های فکت‌یار نشان می‌دهد که فرانسه ممنوعیتی برای بازی با بازیکنان روسیه قرار نداده است؛ اما به جهت شرایط سیاسی روسیه و درگیری میان روسیه و اوکراین، فدراسیون بین‌المللی شطرنج، محدودیت‌هایی را برای بازیکنان روس اعمال کرده است. به‌عنوان مثال، این افراد نمی‌توانند با پرچم روسیه بازی کنند؛ اما بازی با پرچم فیده(فدراسیون شطرنج جهانی) بلامانع است و بازیکنان فرانسوی در این مدت چندین بازی با بازیکنان روس داشته‌اند.
امید دانا در تاریخ 10 اسفند 1400 در توئیتی نوشت: «علیرضا فیروزجا شطرنج باز سابق ایران بابت اینکه اجازه نداشت با حریف اسرائیلی خودش بازی کنه پناهنده شد پاریس و گفت ورزش در ایران سیاسی هست و عضو تیم ملی فرانسه شد. حالا دولت فرانسه بهش گفته حق نداری بابت مسائل سیاسی با حریف روسی خودت بازی کنی😎خدا واقعاً جای حق نشسته راستی سُس ماس.»
علیرضا فیروزجا کیست؟
علیرضا فیروزجا(متولد ۲۸ خرداد ۱۳۸۲ در بابل) استاد بزرگ شطرنج است. او در ۸سالگی شطرنج را آغاز کرد و در ۹ آوریل ۲۰۱۸ به درجهٔ «استادبزرگی» رسید. فیروزجا پس از آن که در سال ۱۳۹۸ مجبور شد در رقابت‌های کارلسروهه آلمان غیبت کند تا به شطرنج‌باز اسرائیلی نخورد؛ به همراه خانواده ایران را ترک کرد و پس از آن در کشور فرانسه زندگی می‌کند. او اکنون تابعیت فرانسوی دارد و عضو تیم ملی شطرنج فرانسه است. وی از ماه ژوئیه ۲۰۲۱ با پرچم فرانسه در مسابقات بین‌المللی شرکت می‌کند. او با ریتینگ فراتر از 2800، جایگاه دوم قهرمانی شطرنج جهان را دارد.
ماجرای ممنوعیت فرانسه برای بازی با بازیکنان روسیه چیست؟
پس از درگیری‌های روسیه و اوکراین که در 5 اسفند 1400 بعد از چندسال از سر گرفته شد؛ اخباری از سوی کشورهای مختلف دربارۀ اعمال انواع تحریم علیه روسیه شنیده می‌شود. تحریم ورزشی روسیه نیز یکی از انواع تحریم فرهنگی است که در دستور کار کشورها قرار گرفته است و این مسئله سبب شده که دعوت روس‌ها در مسابقات چندجانبۀ آینده با مشکل مواجه شود.
به گزارش Chess.com ، پس از حمله روسیه به اوکراین، فدراسیون بین‌المللی شطرنج، در 8 اسفند1400 جلسۀ اضطراری تشکیل داد و تهاجم روسیه به اوکراین را محکوم کرد و اقدامات متعددی علیه روسیه و بلاروس انجام داد؛ از جمله اینکه هیچ مسابقه و رویداد رسمی شطرنج فیده در روسیه و بلاروس برگزار نخواهد شد.
شورای فیده با کمیته بین‌المللی المپیک(IOC) نیز در تماس بوده و تصمیم گرفت بلاروس و روسیه را به طرق مختلف محروم کند. آن‌ها در رابطه با این ممنوعیت، بیانیۀ زیر را صادر کردند: «به دنبال فراخوان IOC، شورای فیده تصمیم می‌گیرد که در همه رویدادهای بین‌المللی شطرنج، پرچم ملی روسیه و بلاروس نمایش داده نشود و سرود این دو کشور نیز نواخته نشود و در عوض، از پرچم فیده(فدراسیون بین‌المللی شطرنج) استفاده شود.»
همچنین فیده هرگونه بیانیه عمومی هر عضو جامعه شطرنج -که از تجاوز توجیه‌ناپذیر به اوکراین حمایت می‌کند- و پرونده استادان بزرگ شطرنج سرگئی کاراکین و سرگئی شیپوف را به جهت حمایت از روسیه به کمیسیون اخلاق و انضباطی ارجاع می‌دهد.
بازیکنان شطرنج روسیه نیز واکنش‌هایی به این شرایط داشته‌اند، مثلاً در این بین، اساتید شطرنج روسیه با محکوم کردن حمله کشورشان به اوکراین، خواستار پایان عملیات نظامی در این کشور شدند.
بررسی‌های فکت یار نشان می‌دهد که در حال حاضر دولت فرانسه محدودیتی برای بازی با بازیکنان روسی قرار نداده است و محدودیت‌های بیان‌شده، از سوی فدراسیون بین‌المللی شطرنج بوده که به موجب آن، بازی با شطرنج‌بازان روسی ممنوع نشده است و صرفاً بازیکنان روسی در حال حاضر نمی‌توانند با پرچم روسیه مسابقه بدهند و به عنوان جایگزین می‌توانند با پرچم فیده مسابقه بدهند. از جهتی آقای فیروزجا از قبل به رقابت کاندیدا صعود کرده بود و حق حضور در این رقابت‌ها را نداشت و در این چند روز هیچ بازی‌ای نداشته است و همینطور تا ماه می بازی رسمی ندارد.
همچنین در 5 مارچ 2022 واشیه واگرا، بازیکن شماره دو فرانسه چند روز پیش با یک حریف روسی ذیل پرچم فیده بازی کرد که گواه همین مسئله است.
به گزارش Chess24، برای نمونه، این بازی 5 مارچ وشیه واگرا با الکساندر پردکه است:
شایان توجه است که آقای دانا در این توئیت مدعی شده است که فیروزجا به فرانسه پناهنده شده است؛ در صورتی‌که او به همراه پدرش در سال 1398 به فرانسه مهاجرت کرده است و ابتدا با پرچم فیده بازی می‌کرد و اکنون با پرچم فرانسه بازی می‌کند. لازم به ذکر است که تابعیت گرفتن به معنای پناهندگی نیست و این موضوع کاملاً ورزشی است و ربطی به مسائل دیگر ندارد. در سال‌های اخیر که این اتفاق تغییر تابعیت برای ایرانی‌ها یا دیگر کشورها رخ داده، آن‌ها توانستند به پرچم اولیه برگردند. درواقع این تغییر پرچم یک اتفاق مرسوم در شطرنج است.
بررسی‌های فکت‌یار نشان می‌دهد که ممنوعیت فرانسه برای بازی با بازیکنان روسی و منع علیرضا فیروزجا برای بازی با بازیکنان روسیه، صحت ندارد. محدودیت‌های ایجادشده، شامل عدم امکان بازی با پرچم روسیه و جایگزینی پرچم فیده به جای آن، عدم امکان حمایت از جنگ روسیه علیه اوکراین است که این محدودیت‌ها، نه از طرف فرانسه؛ بلکه از سوی فدراسیون بین‌المللی شطرنج اعمال شده است.
منابع:
Chess24, March 5, 2022