شرکت پاستور و رازی در مرحله سوم کارآزمایی واکسن کرونا هستند. شرکت برکت پیش از کرونا واکسن پنتاوالان را وارد بازار کرده و در حال تحقیق برای تولید واکسن اچ پی وی بود که با شیوع کرونا بر روی ساخت واکسن کووید 19 تمرکز کرد. با توجه به پیشرفته بودن تجهیزات و دانش شرکت دارویی اکتوور، واکسن روسی اسپوتنیک از بین 4 شرکت داروساز، اکتوور را برای انتقال دانش ساخت واکسن «اسپوتنیک وی» انتخاب کرد. اکتوور پیش از این سابقه تولید واکسن را نداشته است. در حال حاضر هر 4 شرکت برکت، پاستور، رازی و اکتوور برای ساخت واکسن شروع به کار کرده‌اند که واکسن برکت زودتر به چرخه واکسیناسیون عمومی رسیده است.
یک کاربر توییتر در تاریخ 25 مرداد 1400 با انتشار ویدیویی از حمیدرضا جمشیدی، رئیس گروه دارویی برکت مدعی شد: «کشور دو واکسن‌ساز با تجربه (رازی و پاستور) داشت اما در کارشان اخلال شد و در عوض رانت و مجوز و وام به شفافارمد (بنیاد برکت) و اکتوور تعلق گرفت که هرگز واکسن نساخته بودند.»
خبرگزاری تسنیم به تاریخ 20 مرداد 1400 در گزارش بازدید اهالی رسانه از خط تولید شرکت واکسن‌سازی برکت به نقل از جمشیدی، رئیس گروه دارویی برکت نوشت: «شاید بپرسید مگر سابقه واکسن‌سازی داشتیم؟ بله. ما واکسن پنتاوالان که به کودکان ایرانی تزریق میشود را وارد بازار کرده بودیم و پروژه ساخت واکسن HPV (واکسن ضد سرطان رحم) را که واردات آن تحت شرایط تحریمی است تکمیل کردیم. در ایام کرونا 6 تیم برای ساخت واکسن کرونا راه انداختیم و در نهایت به این جمع بندی رسیدیم که واکسن بر مبنای ویروس غیرفعال بهتر و مورد اطمینان‌تر از بقیه است؛ هند و چین نیز واکسن را بر مبنای همین روش ساخته بودند و تجربه آن‌ها نشان داده بود این پلتفرم می‌تواند روش موفقی باشد. ما 27 آذرماه، کلنگ مجموعه ساخت واکسن را زدیم و در حال حاضر بعد از هند و چین بزرگترین سایت تولید واکسن برمبنای ویروس غیرفعال را داریم.»
ساخت واکسن پنتاوالان توسط شرکت بیوسان فارمد که یکی از شرکت‌های تابعه برکت است، انجام گرفته است.
شرکت شفا فارمد زیر مجموعه گروه دارویی برکت و سازنده واکسن کووید 19
در تعریف واکسن پنتاوالان آمده است: «واکسن پنتاوالان باعث حفاظت کودک علیه پنج نوع بیماری تهدید کننده زندگی میشود. این بیماری‌ها عبارتند از دیفتری، کزاز، سیاه سرفه، هپاتیت “ب” و هموفیلوس آنفولانزا نوع “ب”. هر چند قبل از ورود واکسن پنتاوالان به برنامه واکسیناسیون عمومی کشوری واکسن های دیفتری، کزاز، سیاه سرفه و هپاتیت ب جزو برنامه جاری ایمن‌سازی کودکان بوده و در ماههای 2 و 4 و 6 تزریق می شدند، اما واکسن هموفیلوس آنفلوانزا نوع «ب» بعنوان پنجمین جزء به این واکسن اضافه شده است و با ورود واکسن پنتاوالان به برنامه واکسیناسیون کشوری فقط یک تزریق در ماههای ذکر شده (2-4-6) صورت می‌گیرد. بنابراین با اضافه شدن یک واکسن جدید و در عین حال کم شدن تعداد تزریق، پوشش واکسیناسیون بالاتر رفته است.»
همچنین شرکت بیوسان فارمد درباره واکسن اچ پی وی نوشته است: «طبق آخرین آمار کشوری، سرطان با 4/9 درصد بعد از گروه بیماری‌‌های دستگاه گردش خون ( 4/33درصد) و سوانح مسمومیت و خودکشی ( 4/13درصد) به عنوان سومین علت مرگ عنوان گردیده است. در هر سال در کشور حدود 100 هزار مورد جدید سرطان بروز می‌‌نماید. در برنامه‌ریزی ملی مبارزه با سرطان، تحقیقات سرطان از نقش اساسی و محوری برخوردار میباشد. باتوجه به هزینه زیاد درمان سرطان در مراحل پیشرفته بیماری، سرمایه‌گذاری در امر تحقیقات سرطان از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه است. در سراسر دنیا، سرطان دهانه رحم، دومین سرطان شایع در زنان و همچنین چهارمین عامل بیشترین مرگ ناشی از سرطان در زنان است. واکسنی که تاییدیه سازمان بهداشت جهانی را گرفت در سال 2006 میلادی ساخته شد و در کشورهای اروپایی و امریکایی از یک دهه پیش به عنوان واکسیناسیون ملی در دستور کار کشورها قرار گرفته است. به همین خاطر در این کشورها شیوع سرطان دهانه رحم به مراتب کمتر شده است. اما بر اساس آمار در کشورهای در حال توسعه سرطان دهانه رحم دومین سرطان شایع زنان میباشد. این واکسن علیه چهار نوع مختلف ویروس پاپیلومای انسانی با بازدهی نزدیک به صددرصد مؤثر است. این واکسن در ۱۲۰ کشور جهان به تأیید رسیده است. عفونت دهانه رحم از مادر به فرزند قابل انتقال است. نیمی از نوزادانی که از مادران مبتلا متولد میشوند به ویروس آلوده هستند. این واکسن در ایران وجود دارد اما به دلیل هزینه بالای آن، در اختیار تمام افراد جامعه قرار ندارد. بهترین زمان استفاده از واکسن پاپیلومای انسانی از سن 9 تا 13 سالگی میباشد. واکسن پاپیلومای انسانی، زنان را در برابر دو گونه مهم از این ویروس محافظت می‌کند و این امکان وجود دارد که واکسیناسیون آن از ابتلا به ۶۵ تا ۷۵ از سرطان‌های دهانه رحم پیشگیری نماید. با توجه به جمعیت جوان کشور و نیاز به واکسیناسیون، این واکسن در دستور کار شرکت بیوسان فارمد قرار گرفته و پس از تدوین مستندات و مطالعات امکان سنجی به تصویب رسید. در حال حاضر فرایندهای بالادستی این تولید واکسن پاپیلومای انسانی (HPV) توسعه یافته و فرایندهای پایین‌دستی در حال توسعه میباشد.»
مینو محرز، عضو ستاد ملی مقابله با کرونا به تاریخ 29 مرداد 1400، در گفتگوی تلفنی به فکت‌یار گفت: «رازی و پاستور اولین شرکت‌های باتجربه در زمینه تولید واکسن در کشور هستند که برای کرونا نیز اقداماتی کرده‌اند و در مرحله کارآزمایی سوم هستند. همچنین شرکت برکت پیش از بیماری کرونا خط تولید واکسن اچ پی وی (زگیل تناسلی) را راه‌اندازی کرده بود و با شیوع بیماری کرونا بر روی ساخت واکسن کووید19 تمرکز کرد. شرکت‌های برکت و اکتوور پیشرفته‌ترین تجهیزات تولید واکسن را در کشور دارند.»
سایت خبرگزاری رویترز به تاریخ 26 مارچ 2021 (6 فروردین 1400) خبرداد: «خبرگزاری روسی RIA به نقل از سفیر ایران در مسکو در روز جمعه گفت: ایران انتظار دارد تولید داخلی واکسن Sputnik V روسیه را در ماه آوریل آغاز کند.»
خبر رویترز درباره تولید واکسن روسی اسپوتنیک در ایران
خبر رسانه روسی RIA درباره تولید واکسن روسی اسپوتنیک در ایران
در گزارش خبر گزاری صدا و سیما به تاریخ 5 تیر 1400، کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو، درباره تولید واکسن کرونا توسط شرکت اکتوور گفت: «شرکت اکتوور، یکی از چهار شرکت متقاضی ایرانی بود که از طرف روسیه به عنوان اولین تولیدکننده ایرانی تایید شده است. ورود به فرآیند تولید دارو‌های ویژه درمان کووید ۱۹ از روز‌های نخست شیوع این بیماری و همزمان با شرکت‌های بین‌المللی تولیدکننده این داروها، سبب شد تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن، فرآیند تولید این محصولات در شرکت اکتوور نهایی شود و علاوه بر خودکفایی در تولید با قیمتی کمتر از یک پانزدهم بهای جهانی، دارو‌های موثر در درمان کووید را ارائه کند.
با آغاز تلاش جهانی برای تامین واکسن کووید- ۱۹ و تحقیقات در این زمینه، گروه دارویی اکتوور همچون گذشته با انجام مطالعات در بخش تحقیق و توسعه خویش، مذاکرات بین‌المللی برای تولید یکی از معتبرترین واکسن‌های جهانی را از سال گذشته آغاز کرد. با برگزاری جلسات مکرر با حضور نمایندگان سایر شرکت‌های دارویی ایرانی و تحت نظارت سازمان غذا و دارو، توانمندی‌ها، استاندارد‌ها و دانش فنی مجموعه‌های ایرانی، مورد بررسی کامل و دقیق قرار گرفت. بر اساس استاندارد‌های موجود و فناوری به کار رفته در تولید واکسن “اسپوتنیک وی” تجهیزات تولیدی با بالاترین سطح فناوری در کنار دانش فنی به روز مورد نیاز است که مجموعه دارویی اکتوور، این دانش و پایه فناوری منحصر به فرد را دارد. به دنبال ارزیابی دقیق خطوط تولیدی بخش بیوفناوری اکتوور توسط طرف روس و به لحاظ اعتماد و اطمینان بین‌المللی به گروه دارویی اکتوور، این مجموعه به عنوان مرکز تولید واکسن “اسپوتنیک وی” در قالب تولید قراردادی انتخاب شد.»
در بررسی‌های فکت‌یار از محصولات شرکت دارویی اکتوور، واکسن تولید شده‌ای یافت نشد و تنها درباره واکسن در حال تولید “اسپوتنیک وی“ اخباری را منتشر کرده‌اند.
به گزارش سایت رسمی شرکت اکتوور، «دکتر شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی، به همراه برخی نمایندگان مجلس و هیئت همراه از خطوط تولید واکسن اسپوتنیک روسی در کارخانه اکتوورکو بازدید کردند. علی نراقی، رئیس هیئت‌مدیره گروه دارویی اکتوورکو و برخی مدیران این شرکت توضیحاتی در خصوص مراحل و ظرفیت های تولید این واکسن ارائه کردند. واکسن اسپوتنیک تولید ایران در حال حاضر تمامی مراحل خود را طی نموده است و برای موسسه گامالیای روسیه ارسال شده است و در حال سپری کردن تست‌های نهایی به منظور ورود به چرخه واکسیناسیون کشور است.»