⦁ بیشتر افراد اشاره‌شده در این ادعا از اعضای داعش، خانواده آنها، هواداران یا سمپات‌های داعش بوده‌اند.
⦁ رئیس پارلمان عراق در صحبت‌های خود به هیچ گروه نظامی به طور مستقیم اشاره نکرده است.
⦁ الحلبوسی در صحبت‌هایش از کلمه «مغدورین» و «میلیشیات المسلحه» استقاده می‌کند. مغدور به معنای کسی است که در سفر به او خیانت می‌شود و به واسطه همین کشته می‌شود.
روز چهارشنبه ۱۶ آذر، محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان عراق در مصاحبه تلویزیونی راجع به گمشدگان عراقی در خلال سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ صحبت کرد. پس از این مصاحبه، کاربری در توییتر ادعا کرد که رئیس پارلمان عراق درخصوص دست‌داشتن شبه‌نظامیان تحت حمایت جمهوری اسلامی در قتل هزاران ربوده‌شده سنی عراق افشاگری کرده است.
این گمشدگان چه کسانی هستند؟
در طول سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ داعش بر شمال و منطقه سنی‌نشین عراق مسلط شد و حدود دو سال کنترل این مناطق را در دست داشت. پس از شکست داعش در شمال عراق، عده زیادی در مناطق تحت سلطه داعش مفقود شدند. این مفقودین از اقشار مختلفی بوده‌اند. بسیاری از آنها همان داعشی‌های شمال عراق بودند که در حین جنگ یا بعد از آزادسازی شمال عراق دستگیر یا کشته شدند. مردم عادی که در جنگ داعش کشته شدند، اجساد کسانی که در گورهای دسته‌جمعی داعش پیدا شدند، افرادی که تغییر هویت دادند یا کسانی که در دوران جنگ مهاجرت کردند، در شمار این مفقودین به حساب می‌آیند.
در عراق بین شیعه و سنی اختلافات زیادی وجود دارد. همین امر موجب تفاوت دیدگاه افکار عمومی عراق راجع به این مفقودین است. اغلب سنی‌های این کشور معتقدند این مفقودین مردم عادی بوده‌اند؛ در حالی که شیعیان معتقدند آنها، همه از اعضای داعش بوده‌اند.
لازم به ذکر است خانواده بسیاری از اعضای داعش برای جلوگیری از به جریان افتادن پرونده‌های سیاسی، عضو داعشی خانواده خود را به عنوان مفقودالاثر معرفی کردند. تا به حال هیج آمار رسمی از تعداد و هویت این مفقودین اعلام نشده است.
رئیس پارلمان عراق درخصوص این گمشدگان چه گفت؟
سرنوشت و هویت این گمشده‌ها از سال ۲۰۱۴ نامشخص بود. حلبوسی رئیس پارلمان عراق در گفت‌وگوی خود اعلام کرد که باید این مفقودین را «مغدورین» بنامیم، چون آنها دیگر زنده نیستند. در ادامه هم گفت دولت باید با خانواده‌های آنها با عدالت برخورد کند، به آنها غرامت بدهد و این خانواده‌ها دیگر نباید تحت تهمت سیاسی باشند.
مغدورین به چه معناست؟
حلبوسی برای گمشده‌ها از واژه «مغدورین» استفاده کرد که بحث‌برانگیز شد. «مغدور» به معنای شخصی است که با خیانت کشته می‌شود. در اصطلاح عامیانه نیز در مورد کسی به‌کار برده می‌شود که در حین راه یا سفری به او خیانت می‌شود و کشته می‌شود. عده‌ای با تفسیر این واژه ادعا کردند الحلبوسی به ربوده شدن و قتل سنی‌ها، توسط شبه‌نظامیان مسلح وابسته به ایران اعتراف کرده است.
رئیس پارلمان عراق حرفی از دخالت ایران نزده است
حلبوسی در طول صحبت راجع به مفقودین، مطلقا هیچ حرفی از دخالت ایران نمی‌زند. او در گفته‌هایش فقط از عبارت «میلیشیات المسلحه» استفاده می‌کند که به معنای «گروه‌های شبه‌نظامی» است. او مستقیما اسمی از نجبا، الحشدالشعبی، بدر و… به میان نمی‌آورد؛ اما به طور غیر مستقیم به این گروه‌ها اشاره می‌کند.
صحبت‌های الحلبوسی در مورد مفقودین را اینجا ببینید.
مسئله مفقودین یک نزاع سیاسی و داخلی در عراق است
گمشده‌های جنگ داعش، یک مسئله سیاسی داخلی در عراق است. شمال عراق سنی‌نشین است. این مناطق به وسیله ارتش این کشور، نیروهای بسیج مردمی و شبه‌نظامیان مسلح که بیشتر شیعه بودند، از داعش پس‌گرفته شد.
با گذشت چند سال از این جنگ و ثبات نسبی در عراق، خانواده‌های مفقودین به دنبال گمشدگان خود بودند و از سرنوشت آنها اطلاعی نداشتند. شایعاتی مبنی بر اسارت و زندانی‌بودن این افراد وجود داشت که خانواده‌های آنها را امیدوار می‌‌کرد.
الحلبوسی اولین مقام رسمی است که از سرنوشت مفقودین صحبت کرد. او گفت: «ما باید به مردم بگوییم که آنها (ناپدیدشدگان) چه کسانی هستند و نام آنها را ابتدا به مقتول (مغدورین) تغییر دهیم نه غایب (مفقودین)؛ چون آنها از دنیا رفته اند.» به این ترتیب هزاران خانواده عراقی متوجه کشته‌شدن گمشدگان خود شدند.
این نکته حائز اهمیت است که الحلبوسی، رئیس پارلمان عراق، سنی است. او سابقه سیاسی زیادی ندارد و با حمایت نیروهای خارجی به قدرت رسیده است. وی با اعلام حمایت از خانواده‌های مفقودین، محبوبیت و نفوذ خود را در سنی‌های عراق افزایش داد.
طبق گزارش «العربیه الجدید»، بعد از صحبت‌های الحلبوسی، عده زیادی از احزاب عراق به این اظهارات واکنش نشان دادند.
برای مثال کریم علیوی، نماینده مجلس عراق، در بیانیه‌ای به «العربیه الجدید» گفته است: «برخی از احزاب تلاش می‌کنند تا پرونده مفقودین را دست‌کاری کنند و برای مدتی آن را برجسته کنند و بعد آن را کنار بگذارند. این‌ها همه فالیت‌های سیاسی برای انتخابات است.»
یکی از نمایندگان حزب «تقداد» که توسط الحلبوسی رهبری می‌شود، گفت: «همه می‌دانند که آنها مرده‌اند؛ اما سال‌ها است که هیچ‌کس جرئت نمی‌کند با مردم، به‌ویژه همسران، مادران و فرزندان رک و پوست کنده باشد. آنها قربانی شده‌اند و بهره‌برداری غیراخلاقی انتخاباتی توسط برخی جناح‌های سیاسی اهل سنت از این پرونده صورت گرفته است.»
همچنین رعد الدهلکی، نماینده عراقی در این مورد گفته است: «همه نیروهای سیاسی توافق کرده‌اند که این پرونده همانطور که درست است، در دولت سودانی خاتمه یابد.»
بررسی‌ها نشان می‌دهد الحلبوسی در صحبت‌هایش به هیچ گروه نظامی اشاره مستقیم نکرده است؛ اما استفاده از دو کلمه «مغدورین» و «میلیشیات المسلحه» به طور غیرمستقیم به گروه‌های شبه‌نظامی شیعه اشاره دارد.