شرح ادعا
کاربری در توئیتر مدعی شد که کشور عراق در حدود 20 سال است که مانع اتصال خطوط راه‌آهن خود با ایران می‌شود. بر طبق اظهارات این کاربر درصورت اتصال خطوط راه‌آهن شلمچه در ایران به بصره در عراق، ایران می‌تواند پس از آن از طریق سوریه به اروپا متصل شود؛ اما کشور عراق زیر بار این اتصال که تنها 32 کیلومتر است -کمتر از مسافت تهران تا کرج- نمی‌رود.
این کاربر در ادامه ادعای خود اظهار داشت که عراق ترجیح داده‌است تا پروژه پرهزینه احداث 2200 کیلومتر خط آهن را انجام دهد تا به ترکیه متصل شده و جایگزین ایران برای انتقال کالا بین امارات و ترکیه شود و ایران را از مسیر ترانزیتی حذف کند.
همچنین این کاربر ادعا کرده‌است که عراق عراق کامیون‌های حمل بار ایرانی را نیز نمی‌پذیرد و کامیون‌های ایرانی بارهای خود را در مرز تخلیه می‌کنند و ادامه مسیر توسط کامیون‌های عراقی حمل می‌شود.
مدعی فوق شامل سه گزاره است:
- ممانعت عراق از اتصال خطوط ریلی ایران به عراق
- برنامه‌ریزی و اختصاص بودجه توسط عراق برای اتصال خطوط ریلی خود به ترکیه
- عدم پذیریش کامیون‌های ایرانی در مرز عراق برای ترانزیت کالا
گزاره اول
بر این اساس صحت گزاره اول یعنی ممانعت عراق از اتصال خطوط ریلی ایران به عراق تائید می‌شود و درست است. با بررسی تیم فکت‌یار مشخص شد که بحث اتصال خطوط ریلی ایران با عراق از دهه 70 شمسی همواره در حال بررسی بوده و نشست‌های متعددی نیز در این زمینه همواره برگزار شده‌است. به‌طور مثال وائل عبداللطیف استاندار بصره عراق در سال 82 اعلام کرد که این پروژه را در دستور کار خود قرار داده‌است[1].
همچنین تیم فکت‌یار با پرس‌وجو از یکی از مقامات دولت نهم متوجه شد که در آن زمان نیز این مسئله همواره پیگیری شده‌است و دولت ایران خواهان اتمام این پروژه بوده اما دولت عراق اهتمام لازم را برای این اتصال از خود نشان نمی‌داد.
گزاره دوم
ادعای دوم این کاربر برنامه‌ریزی و اختصاص بودجه توسط عراق برای اتصال خطوط ریلی خود به ترکیه بوده است. براساس گزارش روز چهارشنبه 10 جمادی‌الاولی 1443 روزنامه عراقی الصباح، طالب جواد کاظم الحسینی مدیر سراسری راه‌آهن عراق به این روزنامه گفته‌است که به‌زودی احداث راه‌آهن 1220 کیلومتری فاو – ترکیه احداث خواهد شد.
براین اساس گزاره دوم هم باز مربوط به این روزها نیست و این پروژه هم همانند پروژه اتصال شلمچه – بصره مدت‌هاست که در سخنان مسئولین عراقی گفته می‌شود، اما تاکنون شواهدی از اختصاص بودجه یا اجرای آن بدست نیامده و تنها در حد صحبت است؛ لذا این گزاره نیمه‌درست ارزیابی می‌شود.
گزاره سوم
سومین ادعای این کاربر نیز عدم پذیریش کامیون‌های ایرانی در مرز عراق برای ترانزیت کالا بوده است. تیم فکت‌یار در این خصوص با پرس‌وجو از جمعی از بازرگانان که با عراق مبادلات تجاری انجام می‌دهند متوجه شد که چند سال است که طرف عراقی کامیون‌داران ایرانی را به‌سهولت پذیرش نمی‌کند و بسیاری از ایشان مجبور می‌شوند تا بار خود را در مرز تخلیه کنند.
البته این درخصوص تمامی کامیون‌داران صدق نمی‌کند و بعضاً برخی از کامیون‌های ایرانی خود بارشان را تا مقصد می‌برند. به‌طور مثال نامه علی‌اکبر شادمانی مدیر کل صادرات گمرک ایران در ایام اربعین شاهدی بر این مدعاست که کامیون‌های ایرانی حتی در ایام اربعین نیز می‌توانند کالاهای صادراتی خود را از مرزهای عراق عبور دهند. لذا با توجه به توضیحات فوق این گزاره نیمه‌درست ارزیابی می‌شود.
جمع‌بندی
بر این اساس راستی‌آزمایی اظهارات این کاربر به‌صورت زیر جمع‌بندی می‌شود:
- ممانعت عراق از اتصال خطوط ریلی ایران به عراق درست است.
- برنامه‌ریزی عراق برای اتصال خطوط ریلی خود به ترکیه نیمه‌درست است.
- عدم پذیریش کامیون‌های ایرانی در مرز عراق برای ترانزیت کالا نیمه‌درست است.
براین صحت کل اظهارات این کاربر نیمه‌درست ارزیابی می‌شود.