براساس مقاله‌ای از:
Michael Golebiewski: مدیر موتور جستوجو بینگ
danah boyd: دیتاساینتیست ماکروسافت
این مقاله از اینجا بخوانید.
Data voids یا خلاء داده چیست؟
- Data Voids مفهومی است که Michael Golebiewski، مدیر موتور جست‌وجوی بینگ، و Danah Boyd، دیتاساینتیست ماکروسافت، در مقاله‌ای با این عنوان مطرح کرده‌اند.
- عبارت‌های زیادی وجود دارند یا تولید می‌شوند که وقتی کاربران آن‌ها را سرچ می‌کنند، اطلاعات مرتبط باکیفیت با این عبارات در منابع معتبر بسیار محدود است یا اصلا وجود ندارد. در چنین شرایطی موتورهای جستوجو اطلاعات بی‌کیفیت و دستکاری شده موجود در سایت‌های خبری زرد و رسانه‌هایی بی‌اعتبار که اغلب سندیت ندارند را نمایش می‌دهد و موجب سردرگمی کاربران می‌شود. به چنین شرایطی data voids یا خلا اطلاعاتی گفته می‌شود.
پنچ دسته خلاء اطلاعاتی که طبق این پژوهش موجب سواستفاده برخی افراد و منابع می‌شود، عبارت است از:
- Breaking News یا اخبار جنجالی که قبل از پوشش خبری منابع معتبر، وسیله سوءاستفاده این منابع می‌شود.
- عبارات استراتژیک جدید: این افراد گاهی با تولید عبارات جدید و ساخت اکوسیستم اطلاعاتی قبل از اصلاح آن در رسانه‌های جریان اصلی، سعی بر آشنایی افراد تازه‌وارد با محتوای گیج‌کننده دارند.
- عبارات قدیمی: وقتی مدت طولانی از تولید محتوا در مورد یک عبارت گذشته باشد، این افراد از این فرصت استفاده می‌کنند و با تولید محتوای غیر استاندارد جدید، شانس بیشتری برای دیده شدن در موتورهای جستوجو پیدا می‌کنند.
- مفاهیم تقطیع شده: این افراد با تقطیع اطلاعات منسجم مربوط به یک عبارت و تولید خوشه‌های اطلاعاتی پراکنده، موجب خلا اطلاعاتی و سردرگمی کاربران می‌شوند.
- جست‌وجوهای گیج‌کننده: نتایج برای عبارت‌های حساس یا اشباع همیشه نتایج گیج‌کننده داشته است، مگر آنکه اطلاعات استانداری برای آن در دسترس قرار گرفته باشد که این دست محتوا را رتبه‌بندی باشد.
خلاء داده چطور شکل می‌گیرد؟
وقتی حادثه یا اتفاقی رخ می‌دهد مردم عبارات مرتبط با آن را بسته به سنشان، در پلتفرم‌ها و موتورهای جستجو مانند تیک‌تاک، گوگل، اینستاگرام یا توییتر سرچ می‌کنند. اگر نتوانند در اکانت‌ها و سایت‌های رسمی منابع خبری معتبر اطلاعات باکیفیت پیدا کنند؛ اطلاعات بی‌کیفیت موجود در سایت‌های خبری زرد، اکانت‌های جعلی، تحلیل‌گران کم‌سواد و اپوزیسیون با احتمال بیشتری در دسترس آن‌ها قرار می‌گیرد که می‌تواند موجب سردرگمی، نارضایتی، اعتراض و در ادامه هرج‌ومرج شود.
جلوگیری از ایجاد خلاء داده
برای جلوگیری از ایجاد خلا اطلاعاتی، در چنین شرایطی باید کارشناسان خبره، روزنامه‌نگاران خبرگزاری‌های رسمی در محل حادثه حضور یابند و گزارش دقیق تهیه کنند و سایت‌ها، روزنامه‌ها و صداوسیما آن را پوشش دهند و تولید خبر کنند و جزئیات آن را در اختیار مردم قرار دهند.
آنچه نقطه ضعف جدی ایران در رسانه است و از آن غفلت شده است نه تنها جنگ شناختی، بلکه data voids یا خلا ارتباطی نیز هست.
اما نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که جنگ شناختی مرحله بعد از خلا ارتباطی است و برای بهبود وضعیت رسانه‌ای ایران و افزایش اعتماد مردم، پرداختن به خلا ارتباطی است که اولویت دارد.