خلاصه بررسی
• طبق ماده ۱۷ قانون جرایم رایانه‌ای فردی که تصاویر خصوصی خود را به‌صورت عمومی در اینستاگرام منتشر کرده است؛ نمی‌تواند به دلیل انتشار همان عکس توسط دیگری، شکایت کند. چراکه محرمانگی اطلاعات و تصاویر قبلا توسط خود او برداشته شده است.
شرح ادعا
اخیرا در فضای مجازی تصاویر شخصی فرزند جلیل رحیمی جهان‌آبادی منتشر شده‌اند. درحالی‌که پیش‌تر خود شخص این تصاویر را در صفحه اینستاگرام عمومی‌‌اش منتشر کرده؛ برخی کاربران معتقدند که انتشار دوباره این تصاویر، نقض حریم شخصی وی است.
راستی‌آزمایی
در گفتگوی فکت‌یار با دو کارشناس حقوقی مشخص شد:
• طبق ماده ۱۷ قانون جرایم رایانه‌ای فردی که تصاویر خصوصی خود را به‌صورت عمومی در اینستاگرام منتشر کرده است؛ نمی‌تواند به دلیل انتشار همان عکس توسط دیگری، شکایت کند. چراکه محرمانگی اطلاعات و تصاویر قبلا توسط خود او برداشته شده است.
اما به‌صورت کلی؛
• حریم شخصی یک موضوع اخلاقی است و قانونی‌بودن یک امر لزوما به معنی اخلاقی‌بودن آن نیست.
• به‌نظر بسیاری از صاحب‌نظران بین‌المللی۱، «عمومی بودن» یک محتوا با «در معرض عموم گذاشتن» آن متفاوت است.
• براساس نظریه اصالت زمینه‌ای «contextual integrity»، حفظ حریم خصوصی به شرایط محیطی انتقال داده‌ها، بستگی دارد. یعنی، تصمیم‌گیری در مورد دادگانی که به‌صورت عمومی در دسترس هستند، براساس انتظارات فرد ذی‌نفع است.
• از آنجا که در فضای مجازی، اکثر کاربران، حتی در صورت عمومی بودن صفحه، انتظار ندارند که محتوای صفحه و هویتشان، در معرض عموم گذاشته شود؛ با رویکرد اصالت زمینه‌ای، در معرض عموم قراردادن دادگان می‌تواند مصداق نقض حریم شخصی باشد.
• شهرت فرد نیز ملاک است که در این مورد دختر نماینده، مشهور نیست.
بنابراین، علی‌رغم نظر قانون‌گذار محترم، فکت‌یار معتقد است که انتشار تصاویر دختر نماینده یکی از مصادیق نقض حریم شخصی به شمار می‌رود.
رویکرد اصالت زمینه‌ای
• به تازگی، ساختار «اصالت زمینه‌ای» به عنوان یک مفهوم نظری برای حفظ حریم خصوصی در دنیای دیجیتال معرفی شده اما هنوز به صورت گسترده در عمل اجرا نشده است.
• این مفهوم، در حفظ حریم خصوصی، روش‌های سنتی مانند «اصل نیاز به شفافیت» و «اصل نیاز به دسترسی» را ناکارآمد می‌داند و به دنبال یافتن راه حل جایگزینی برای حفظ حریم خصوصی است.
• در این ساختار، حفظ حریم خصوصی به شرایط محیطی انتقال داده‌ها، بستگی دارد. یعنی جمع‌آوری و انتقال داده‌ها باید با شرایط محیطی که در آن این فعالیت‌ها انجام می‌شوند، سازگار باشد.
• بر اساس این مفهوم، تصمیم‌گیری در مورد حریم شخصی بر اساس عمومی یا خصوصی‌بودن داده ممکن است باعث نقض حریم شخصی افراد شود.
• فاکتور مهم برای تصمیم‌گیری در مورد دادگانی که به‌صورت عمومی در دسترس هستند، انتظارات فرد و شرایط محیطی است.
1. Nissenbaum, H. (2004). Privacy as contextual integrity. Washington Law Review, 79(1), 119-157