انتشار بسیاری از اطلاعات نادرست در جامعه اغلب از کانون‌های کوچکی همچون محیط خانواده و جمع دوستان آغاز می‌شود؛ از این رو روش‌های صحیح به چالش کشیدن این اطلاعات و متقاعدسازی در این کانون‌ها به منظور جلوگیری از انتشار اخبار و اطلاعات نادرست و افزایش سواد رسانه بسیار حائز اهمیت است. اغلب تحقیقات حاکی از این هستند که بسیاری از افراد به رغم غیر معتبر بودن برخی منابع اطلاعاتی و حتی غیرقابل اعتماد بودن آنها، فقط به دلیل تکرار اطلاعات نادرست از کانال‌ها و افراد متعدد و شنیدن مکرر این ادعاها، آنها را باور می‌کنند.
گفتگو با دوستان و اعضای خانواده در مورد آنچه که در فضای مجازی رویت کرده و به اشتراک می‌گذارند، در برخی موارد می‌تواند بسیار فرساینده و تنش‌زا باشد؛ اما این برخورد برای جلوگیری از انتشار و گسترس سریع اطلاعات نادرست در جامعه بسیار مهم است. کارشناسان می‌گویند احتمال تغییر دیدگاه ما در گفتگو با فردی که برای او اهمیت بیشتری قائلیم، بیشتر است؛ به خصوص اگر او فردی باشد که تمایل داریم با او موافق باشیم. محققانی که گردش اطلاعات نادرست را در واتس‌اپ و دیگر پلتفرم‌های پیام‌رسانی مطالعه کردند، دریافتند که اصلاحات دریافتی از یکی از اعضای خانواده یا یکی از دوستان نزدیک، نسبت به مواردی که توسط یک آشنای معمولی ارسال می‌شود، بیشتر به اشتراک گذاشته می‌شود.
واشنگتن پست به منظور ارزیابی نحوه انتشار اطلاعات نادرست سیاسی و روش‌های تشخیص اطلاعات درست از نادرست، با چندین کارشناس فعال در حوزه سواد رسانه گفتگو کرده است و آنها در جواب، کلید این موضوع را در همدلی دانسته و اشاره کرده‌اند که در مواجهه با چنین مواردی ابتدا به درستی به صحبت‌‌های مخاطبتان گوش کرده و سعی کنید نگرانی‌های او در این مورد را درک نمایید. سپس منابعی که از آنها برای جمع‌آوری اخبار و اطلاعات موثق استفاده می‌کنید را به اشتراک گذاشته و اگر واقعا قصد تغییر دیدگاه خانواده و دوستانتان را دارید، باید خودتان را برای چندین مکالمه آماده کنید؛ زیرا یک جلسه گفتگو برای متقاعدسازی به روش درست کافی نیست.
در این مقاله فکت‌یار به برخی از دیگر توصیه‌ها توسط این کارشناسان اشاره شده است:
با دوستی شروع کنید؛ نه با حقایق.
مایک واگنر، پروفسور و دانشمند علوم سیاسی در دانشگاه ویسکانسین، میگوید مهم است که به خاطر داشته باشیم که برای بسیاری از افرادی که اطلاعات نادرست را به اشتراک می‌گذارند، «حقیقت‌ها مهم نیستند». آنها اغلب به منابع خبری اصلی یا نهادهای سیاسی اعتماد ندارند. تجربیات مشترکی را پیدا کنید که شما را گرد هم می‌آورد و نشان می‌دهد که به دنبال حمله نیستید و یا آنها را احمق خطاب نمی‌کنید. او میگوید: «به دنبال قلب باشید، نه سر! اگر حقایق موثر و کافی بود، نیازی به گفتگو وجود نداشت.» واگنر همچنین پیشنهاد می‌کند که سعی کنید منابع مورد اعتماد شخص را کشف کنید. برای مثال، اگر آنها به رسانه‌های اصلی یا مقامات دولتی گوش ندهند، به چه کسانی گوش خواهند داد و آیا آن منابع اطلاعات دقیقی را به اشتراک می‌گذارند؟
احساساتی نشوید
لتیسیا بوود، استاد دانشگاه جورج تاون که مطالعاتش در حوزه سواد رسانه و فیک‌‌نیوزها می‌باشد؛ توصیه می‌کند که همیشه مهربان و همدل باشید. بوود میگوید: «همه ما در مقطعی اطلاعات نادرست دریافت کرده و تحت تاثیر آنها بوده‌ایم. بهتر است با بهترین نیت وارد گفتگو شوید. نفسی عمیق بکشید و سعی کنید احساساتی را که در ارتباط با اطلاعات نادرست برانگیخته می‌شوند را مهار کنید. بسیاری از اطلاعات نادرست، به ویژه دروغ‌پراکنی‌ها، برای برانگیختن احساسات ایجاد می‌شوند.»
بپرسید: منبع این خبر از کجاست؟
جان سیلوا، مدیر پروژه سواد خبری، میگوید: «به جای اینکه به کسی بگویید آنچه به درستی آن اعتقاد دارند، اشتباه است، از آنها بپرسید که اولین‌بار از کجا درباره آن شنیده‌اند. آیا در سایت خبری، پادکست یا مقاله‌ای با آن مواجه شده‌‌اند یا فقط در یک اکانت در رسانه‌های اجتماعی؟هنگامی که از آنها خواستید منبع اطلاعات خود را به اشتراک بگذارند، منابع اطلاعاتی خود را نیز به اشتراک بگذارید. در مورد آنچه توسط آن سازمان‌ها یا افراد گزارش شده و اینکه چرا به آنچه گفته‌اند اعتماد دارید صحبت کنید.هنگامی که از آنها خواستید تا منبع اطلاعاتی خود را به اشتراک بگذارند؛ متقابلا منابع اطلاعاتی خود را نیز با آنها به اشتراک بگذارید. در مورد آنچه توسط آن منابع خبری یا افراد گزارش شده و اینکه چرا به آنچه گفته‌اند اعتماد دارید، صحبت کنید.»
در مورد سود پشت پرده اطلاعات نادرست صحبت کنید.
واگنر میگوید وقتی با کسی که به یک نظریه توطئه اعتقاد دارد، صحبت می‌کنید؛ بسیار جالب است که بپرسید: چه کسی از این باور شما سود می‌برد؟ مخاطبان هدف قرار گرفته در متن اخبار نادرست متحمل چه ضررها و یا منافعی می‌شوند؟ چه افراد یا گروهی از انتشار این خبر پول جمع کرده یا کسب درآمد می‌کنند؟
او میگوید که یادآوری این نکته خالی از لطف نیست که اگر کسی در یک رسانه خبری مشهور و معتبر مانند واشنگتن پست یا NPR مطلب نادرستی گزارش کند، می‌توان او را اخراج کرد.
دین فریلون، استاد و محقق دانشکده روزنامه‌نگاری و رسانه هاسمن در دانشگاه کارولینای شمالی که اطلاعات نادرست منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی را مطالعه می‌کند، میگوید: مردم باید درک کنند که اطلاعات نادرست و شایعات برای کسانی است که آن را به اشتراک می‌گذارند و برای رسانه‌های اجتماعی و پلتفرم‌هایی که روی آن به اشتراک گذاشته می‌شوند یک تجارت سودآور است. این امر از منظر اقتصادی خوب است اما از منظر دموکراتیک، اجتماعی و روابط عمومی اصلا مناسب نیست.
قبل از ایجاد درگیری از بحث کناره‌گیری کنید.
سیلوا میگوید: «اگر صداها شروع به بلند شدن کرد، اگر خون شما شروع به جوشیدن کرد، “شما باید عقب بکشید.»
بازیابی مکالمه پس از تبدیل شدن آن به یک رویارویی، تقریبا غیرممکن است. پس در صورت بالا گرفتن بحث، از ادامه گفت‌وگو انصراف دهید. لزوما قرار نیست این مشکل را در تنها یک مکالمه حل کنید. شاید لازم باشد فقط عقب بکشید و بگویید میتوانیم بعدا در مورد این موضوع صحبت کنیم. همه قابل متقاعدسازی نیستند. اشکالی ندارد اگر تمام تلاش خود را کرده باشید و آنها نتوانند آن را بپذیرند.
واگنر میگوید در ویسکانسین، از هر 5 نفر 1 نفر به دلیل سیاست و انتخابات ملی اخیر در سراسر ایالت به روابط خود با دوستان یا اعضای خانواده پایان داده است. مکالمات در مورد سیاست، به ویژه با کسانی که به آنها نزدیک هستید، می‌تواند به سرعت شخصی شود.
به یاد داشته باشبد که تغییر نگرش نیاز به زمان دارد.
کارشناسان معتقدند درحالی که تغییر نظر یک نفر امکان‌پذیر است؛ این تغییر تقریباً همیشه بیش از یک مکالمه طول می‌کشد. فریلون میگوید: «شما باید به گفتگو با یک شخص به عنوان یک بازی تعاملی طولانی فکر کنید و افرادی که با آنها صحبت می‌کنید باید ببینند که شما شخصاً روی نتیجه سرمایه گذاری کرده‌اید.»
مادلین جالبرت، محقق فوق دکتری در دانشگاه واشنگتن که درباره نحوه قضاوت مردم درباره حقیقت مطالعه می‌کند، میگوید که همه در برابر اطلاعات نادرست آسیب‌پذیر هستند. او میگوید وقتی دروغی مانند “در انتخابات تقلب شد” را شنیدید و شروع به باور کردید، سخت است “برگردید به جایی” که قبلاً هرگز آن را در نظر نگرفته بودید. همه ما باورهایی داریم که به طور کامل با واقعیت مطابقت ندارد. این چیزی است که تغییر و اصلاح آن بسیار دشوار است. کارشناسان معتقدند در حالی‌که تغییر نظر یک فرد امکان‌پذیر است؛ اما این تغییر زمان می‌طلبد و نیازمند مکالمات پیاپی است.